“A e pyete burrin?”
Shkruar nga HF Sylaj, që lëvizi nga Amerika në Kosovë.
Përkthyer nga Business Insider.
Kjo ishte pyetja që bëra kur doja të shkurtoja flokët. Unë isha duke vizituar shoqen time në sallonin e saj të flokëve. Ajo e zotëron atë, dhe ne shpesh rrimë dhe gjunjëzohemi kur biznesi është i ngadaltë. Ishte pranverë dhe doja të bëja diçka spontane, ndaj i kërkova të më priste flokët e gjata.
Dukej si një vendim i lehtë. Në fund të fundit janë flokët e mi, por kisha harruar që nuk isha më në Amerikë.
Unë isha shpërngulur në Kosovë, ku çdo vendim duhej të miratohej nga bashkëshorti im.
Kosova është një shtet në gadishullin ballkanik të Evropës Jugore. Ai krenohet me një popullsi të madhe myslimane, kështu që zakonet mund të jenë shumë të ndryshme nga ato me të cilat jam rritur në SHBA. Jeta në qytetet e mëdha këtu është mjaft kozmopolite. Vizitorët nuk do të vërejnë shumë ndryshim nga vendet e tjera evropiane, përveç thirrjes për lutje që luhet në altoparlantë pesë herë në ditë nga xhamitë.
Megjithatë, unë nuk jetoj në një qytet të madh. U transferova në qytetin e lindjes shumë rurale dhe shumë të vogël të burrit tim. Jeta dhe rregullat këtu janë të ndryshme. Ta quash atë “të modës së vjetër” është një nënvlerësim.
Edhe pse u përpoqa të bindja parukieren/mikun tim se burrit tim nuk do t’i interesonte nëse i prisja flokët, ajo insistoi ta thërriste për leje. Ai e dha atë, natyrisht. Burrit tim nuk i intereson se çfarë bëj me flokët e mi për sa kohë që i mbaj jashtë ushqimit të tij. Por ka pasur rregulla të tjera të pazakonta që ai më ka kërkuar t’i ndjek që kur u transferova këtu, të cilat janë të ndryshme nga mënyra se si jetonim në Amerikë.
Ndryshimi më i madh ishte se burri im më kërkoi që të mos e lija pronën tonë pa një shoqërues – qoftë ai vetë apo një grua tjetër. Njerëzit këtu e duan Amerikën, por shpesh bëjnë gabimin që bëjnë shumë njerëz jashtë Amerikës: Ata mendojnë se të gjithë amerikanët jetojnë si njerëzit e portretizuar nga Hollivudi. Burri im ishte i shqetësuar se nëse do të shihesha duke ecur vetë, njerëzit do të mendonin se po ikja fshehurazi për ta tradhtuar.
Unë u pajtova me kërkesën, por nuk besoja se ishte një problem derisa dëgjova njerëz në shumë raste duke folur për një grua llafazane që njoh, e cila ecën vetë nëpër qytet. Ajo që ata thanë nuk ishte e këndshme. Edhe pse zakonisht nuk më intereson çfarë thonë të tjerët për mua, është ndryshe kur je i ri në qytet. Kjo ndikon edhe tek burri im.
Kjo sjell zakonin tjetër që duhej të mësoja të ndiqja: nuk duhet të buzëqesh apo të jem miqësor me njerëzit – veçanërisht me meshkujt. Një grua pritet të jetë shumë besnike ndaj burrit të saj dhe buzëqeshja ose përshëndetja me një burrë tjetër (veçanërisht një të huaj) mund të shihet si pabesi. Unë jam nga Midwest i sipërm super-miqësor, kështu që kjo ka qenë e vështirë. Ndihem ende i vrazhdë kur nuk buzëqesh dhe nuk i tund me kokë një zotërie më të vjetër. Por e kuptoj që është një mënyrë për të treguar respekt jo vetëm për burrin tim, por edhe për zotërinë dhe gruan e tij.
Megjithëse zakonet mund të duken të rrepta, ato kanë kuptim për jetën këtu. Kultura punon për të ndërtuar një shoqëri të fortë. Kosova ka shkallë të ulët të divorceve. I kujtoj gjithashtu vetes se nuk kam ardhur këtu për t’i bërë njerëzit të ndryshojnë.
Mosrespektimi i rregullave të shoqërisë këtu mund të çojë në disa pasoja të ashpra. Unë njoh një grua me një djalë që ka qenë shpesh në telashe me ligjin. Kur u transferuam këtu, im shoq nuk më linte të shkoja në shtëpinë e saj për kafe kur ishim të ftuar, sepse mund të isha gjykuar negativisht edhe pse e vizitova. Edhe sot e kësaj dite më vjen keq që nuk shkova, por besoj se burri im e kupton kulturën e tij më mirë se unë.
Në përgjithësi, më pëlqen jeta ime e re. Përshtatja nuk ka qenë gjithmonë e lehtë, por pas tre vjetësh, jam rritur të pranoj dhe ndihem rehat në këtë kulturë.
